Zastosowanie i zasady mowy zależnej w języku angielskim z przykładami

Kiedy używasz mowy zależnej, podsumowujesz to, co ktoś do Ciebie powiedział.

20 mar 2023

Zastosowanie mowy zależnej, czyli reported speech lub indirect speech, może początkowo wydawać się skomplikowane, dlatego ten artykuł ma na celu rozwiać wszystkie wątpliwości i pozwolić Ci prawidłowo oraz swobodnie operować wyżej wymienioną strukturą gramatyczną. Mowa zależna koncentruje się na treści tego, co ktoś powiedział, a nie na jego dokładnych słowach. Kiedy używasz mowy zależnej, podsumowujesz to, co ktoś do Ciebie powiedział. Cel wypowiedzi mówcy, czyli zadanie pytania lub wydanie polecenia, ma istotne znaczenie w strukturze zdania relacjonowanego w mowie zależnej.

Reported speech – przykłady zastosowania

Indirect speech: relacjonowanie stwierdzenia

Mowa niezależna – Direct speech:

“I’m sleepy,” I said.
„Jestem śpiący”, powiedziałem.

Mowa zależna – Indirect speech:

I told them (that) I was sleepy.
Powiedziałem im, że jestem śpiący.

Mowa zależna składa się z czasownika wprowadzającego oraz zdania podrzędnego (that-clause). Samo „that” jest często pomijane, zwłaszcza w sytuacjach nieformalnych.

Reported speech: relacjonowanie pytań

Relacjonowanie pytań tak/nie oraz pytań z „lub” składa się z czasownika wprowadzającego i zdania podrzędnego wprowadzonego przez if lub whether. If jest częściej używane.

She asked me whether I could swim.
Zapytała mnie, czy umiem pływać.

Pytanie w mowie niezależnej:

She asked, “Do you swim?”.

They asked me if I went on holiday.
Zapytali, czy pojechałem na wakacje.

Pytanie w mowie niezależnej:

“Did you go on holiday?”, they asked.

Pytania szczegółowe, czyli wh-questions – who, what, when, where, why, how.

Pytania w mowie zależnej mają formę twierdzącą (podmiot + czasownik).

She asked me what I had ordered.
Zapytała mnie, co zamówiłem.

❗

Nie stawiamy znaku zapytania na końcu zdania.

W pytaniach zależnych who, whom, what słowo wh- może być podmiotem lub przedmiotem zdania.

He wondered what the refurbishments would cost.
Zastanawiał się, ile będzie kosztował remont.

Reported speech: relacjonowanie poleceń i próśb

Polecenia i prośby w mowie zależnej są wyrażane przez czasownik wprowadzający „ask” lub „tell”, następnie stawiamy „to” i czasownik główny w formie bezokolicznika.

You asked me to pass you a piece of paper.
Poprosiłeś, żebym podał ci kawałek papieru.

They advised me to get a visa.
Poradzili mi, żebym załatwił wizę.

Reported speech zasady – Następstwo czasów

Następstwo czasów, zwane po angielsku backshift, dotyczy zmiany czasu przy tworzeniu mowy zależnej. Zmiana ta następuje, ponieważ upłynął czas pomiędzy momentem mówienia, a czasem „zdania raportu” z wypowiedzi.

Mowa niezależna — mowa zależna

Present simple – Past simple

I am not happy. – He told them he wasn’t happy.
Powiedział im, że nie jest szczęśliwy.

Present continuous – Past continuous

We are making decisions. – She said they were making decisions.
Powiedziała, że podejmują decyzje.

Present perfect simple – Past perfect

I’ve seen this film before. – He said he’d seen that film before.
Powiedział, że już widział ten film.

Present perfect continuous – Past perfect continuous

I have been living in California since 2019. – She said she’d been living in California since 2019.
Powiedziała, że mieszka w Kalifornii od 2019 roku.

Past simple – Past perfect

I went to the post office yesterday. – He said he had gone to the post office the previous day.
Powiedział, że poprzedniego dnia poszedł na pocztę.

Past continuous – Past perfect continuous

We were always quarreling. – She told me they had always been quarreling.
Powiedziała mi, że zawsze się sprzeczali.

Future (will) – Future-in-the-past (would)

I will be 5 minutes late. – She said she would be 5 minutes late.
Powiedziała, że spóźni się o 5 minut.

Czasy past perfect simple i past perfect continuous nie zmieniają swojej formy.

He asked, “Had the train already left?” – He asked if the train had already left.
Zapytał, czy pociąg już odjechał.

I had been working there for a year. – He said that he had been working there for a year.
Powiedział, że pracował tam przez rok.

Mowa zależna – wyjątki od reguły następstwa czasów

Nie musimy zmieniać czasu w mowie zależnej, jeśli to, co dana osoba powiedziała, jest nadal prawdziwe lub istotne, lub też jeszcze się nie wydarzyło. Dzieje się tak często, gdy ktoś mówi o przyszłości lub gdy ktoś używa czasu present simple, present continuous lub present perfect w swoich pierwotnych słowach.

She promised she will do that. – Obiecała, że to zrobi.
(Obietnica dotyczy przyszłości.)

Co jeszcze trzeba zmienić, aby zdanie brzmiało poprawnie i logicznie? Następstwo czasów to jedno, ale poza zmianą czasu gramatycznego czasownika trzeba również pomyśleć o takich częściach mowy, jak zaimki oraz przysłówki czasu i miejsca. Zmiany zaimków osobowych w mowie zależnej zależą od tego, czy osoba relacjonująca jest jednocześnie tą, która wypowiedziała oryginalne słowa, czy też są to dwie różne osoby.

Mowa niezależna – mowa zależna