Dil Aileleri ve Dünyada Konuşulan Dillerin Dağılımı

Hemen hemen konuşulan her bir dil, bir dil ailesinin altında kategorize edilir. Bugün 142 dil ailesine ayrılmış 7000'den fazla yaşayan dil olduğu bilinmektedir. Bir dil, en az bir kişinin ana dili olarak hala varlığını sürdürüyor ise yaşayan dil olarak adlandırılmaktadır.

Dil Ailesi Nedir?

Dilbilim alanında yeniyseniz, "dil ailesi" terimine yabancı olabilirsiniz, bu normal bir durum.

İlginçtir ki, tüm diller bir dil ailesine mensup değildir. Bazı diller, var olan ortak dil ailelerinden herhangi birinin altında kategorize edilemeyecek şekilde bağımsız özellikler göstermektedir. Bu tür diller, "izole diller" olarak bilinir.

Dünyadaki Dil Aileleri

Dünyadaki 142 dil ailesinden altısı, bünyesinde barındırdıkları dil sayısı ve bu dilleri ana dili veya ikinci dil olarak konuşan insan sayısı nedeniyle diğerlerine göre öne çıkmaktadır.

Hint-Avrupa Dil Ailesi

Bu dil ailesi, Avrupa'da, Orta Doğu'nun bazı bölgelerinde, Güney Asya'nın büyük bölümünde ve Kuzey ve Güney Amerika'da konuşulan dillerden oluşur.

Yaklaşık 6000 yıl önce konuşulduğu tahmin edilen Hint-Avrupa dil ailesinin ana dili (ilk dili), Avrupa'nın doğu kısmından ortaya çıktı ve oradan tüm Avrupa'ya ve Asya'ya yayıldı. Ancak, kolonizasyon süreçleri nedeniyle bu dil ailesi bahsedilen bu bölgelerde kalmayarak hızlı bir yayılış göstermiştir. Hint-Avrupa dil ailesi bugün artık tüm dünyaya yayılmış durumdadır.

Bu ilk-Hint-Avrupa dili, beş ana alt aileye evrildi. Bunlar: Cermen, İtalik, Hint-İran ve Kelt dil aileleridir. Hint-Avrupa dil ailesi, dünya çapında en çok konuşulan dilleri doğurmuştur. Bunların başında da bu dil ailesinin, alt ailelerinden birine mensup olan İngilizce gelmektedir.

Çin-Tibet Dil Ailesi

Bu dil ailesinin köken olarak Himalaya Platosu'nda bir yerden geldiği düşünülmektedir. Ayrıca Çin-Tibet dil ailesi, Hint-Avrupa dil ailesinden sonra ikinci en yoğun konuşulan dilleri bünyesinde barındırmaktadır. Sino, dil ailesinin Çin kolunu ifade eder ve bu kol 1.3 milyar kişi ile dünyanın en çok konuşulan dilleri arasındadır. Öte yandan Tibet-Burman ise, Malay Yarımadası, kuzey Pakistan ve kuzeydoğu Vietnam'da konuşulan dilleri ifade eder. Çin-Tibet dil ailesi, bu iki ayrı dalda yaklaşık 403 farklı dili bünyesinde barındırır.

Nijer-Kongo Dil Ailesi

Nijer-Kongo dil ailesi, Afrika'daki en büyük ve dünya çapındaki üçüncü büyük dil ailesidir. 1500'den fazla dil içerir ve genellikle Sahra Altı Afrika'da konuşulur.

Uzmanlar, Nijer-Kongo dillerinin en eski izlerini 16. yüzyıla kadar dayandırmaktadırlar. Ancak bu dillerin konuşulduğu bölgelerde yaşayan insan toplulukları, tarih boyunca sürekli bölünmüşler ve son derece farklı gruplar halinde yaşamışlardır. Bu tarihi gerçeklik ise dillerin bu dil ailesi içinde sınıflandırılmasını zorlaştırmıştır.

Nijer-Kongo dil ailesi birkaç alt dil ailesine bölünmüştür:

• Benue-Kongo
• Atlantik
• Mande
• Gur
• Kwa
• Adamawa-Ubangi
• Kreoller

Avusturya Dil Ailesi

İlk olarak 17. yüzyılda Polinezya dilindeki sözcüklerle Malay dilindeki sözcüklerin karşılaştırılması sırasında keşfedildiler. Ancak bu dil ailesinin kökeni ve tarihi tam olarak bilinmiyor.

Bu dil ailesine mensup, 1268 aktif dil ile Malayo-Polinezya ve Formosan adında iki alt dil ailesi vardır. Madagaskar, Tayvan, Hawaii ve Yeni Zelanda'da konuşulan diller ve lehçelerden, dünyanın neredeyse yarısında izler görmek mümkündür.

Afro-Asya Dil Ailesi

Bu dil ailesi, Batı Asya, Kuzey Afrika, Sahra'nın bazı bölgeleri ve Afrika Boynuzu'nda konuşulan dillerin mensubu olduğu bir ailedir. Eskiden, Hamito-Semitik veya Erythraean dilleri olarak bilinen bu aile Arapça, İbranice, Amharca ve Hausa'yı bünyesinde barındırır.

Tarih bize, bu dilleri konuşanların yazı sistemlerini geliştiren ilk insanlardan olduğunu söylüyor. Bunun kanıtı, geçmişi 5000 yıl öncesine kadar uzanan belgelerde açıkça gösterilmiştir. Bununla birlikte, bu dil ailesi ne kadar büyük ve geniş görünse de, üzerinde yeterince araştırma yapılmamıştır. Bu nedenle, diğer birçok dil ailesinde olduğu gibi, bu dil ailesinin de tarihi bazı belirsizlikler içermektedir.

Dravid Dil Ailesi

Bu dil ailesinin tarihi oldukça gizemlidir. Dilbilimciler yıllarca bu dillerin nereden geldiği üzerine araştırmalar yaptılar, anlamlı bir bağlantı bulmak için yazıtları ve eski metinleri incelediler, ancak henüz tatmin edici bir cevap bulamadılar. Dilbilimciler, Dravid dil ailesine mensup dillerin güney Asya kültürel toplulukları için ne kadar önemli olduğunu bilirler.

Yaklaşık 80 dili bünyesinde barındıran bu dil ailesi içindeki en yaygın konuşulan diller Tamilce, Teluguca, Kannadaca ve Malayalamcadır. Dravid dilleri, dünyadaki altı büyük dil ailesinin en küçüğü olmasına rağmen, Güney Hindistan, Pakistan ve Sri Lanka'da yaşayan 215 milyon insanın ana dilidir.

Sonuç

Çeşitli dil ailelerinin proto-dillerini ilk konuşan insanların kim oldukları tam olarak bilinmiyor olabilir. Ancak, bu ilk dillerin doğurdukları yeni diller ve bizim onlara dair anlayışımız ve tarihleri hakkında bildiklerimiz yüzyıllar boyunca sürekli bir şekilde gelişti. Dilbilimciler ve araştırmacılar, bu diller arasındaki tarihsel bağlantıları araştırmaktan ve nasıl ortaya çıktıkları hakkında daha fazla şey öğrenmeye çalışmaktan vazgeçmediler. Yeni bir dil öğrenirken o dilin tarihi de önemlidir. Nereden geldiği ve nasıl geliştiği, onu daha da fazla sevip takdir etmenize yardımcı olacaktır. Öğrenmeye çalıştığınız dil hakkında yeni bir şeyler keşfetmek için asla geç değil!