Przewodnik po angielskim słowotwórstwie, czyli jak powstają nowe słowa w języku angielskim

Słowotwórstwo angielskie (ang. Word Formation) – pod tym pojęciem kryje się dział lingwistyki zajmujący się powstawaniem nowych wyrazów. W języku angielskim nowe słowo może powstać na cztery sposoby:

• Prefix – dodanie przedrostka na początku istniejącego wyrazu
• Suffix – dodanie przyrostka na końcu wyrazu
• Word Conversion – modyfikacja istniejącego słowa
• Compound Words – łączenie istniejących słów

W tym tekście omówimy zasady powstawania słów z wykorzystaniem tych czterech sposobów oraz podamy przykłady dla każdego z nich. Jeśli więc uczysz się właśnie angielskiego lub czeka Cię egzamin, na którym zadanie ze słowotwórstwa może się pojawić, to zachęcamy do zapoznania się z tym krótkim artykułem. Mamy nadzieję, że rozjaśni Ci on to nieco trudne dla wielu uczniów zagadnienie.

Zasady tworzenia nowych wyrazów w języku angielskim

Angielskie słowotwórstwo – to temat często poruszany przez osoby uczące się języka angielskiego. Rzeczą, od której należy zacząć zaznajamianie się z tym pojęciem, jest zrozumienie zasad, które kierują tym, jak tworzy się nowe słowa w języku angielskim. Bez poznania owych zasad nie będziesz w stanie poprawnie tworzyć i używać wielu angielskich słów. Dlatego zasady angielskiego słowotwórstwa są tak ważne.

Przedrostki

W tym przypadku nowy wyraz powstaje poprzez dodanie przed istniejącym wyrazem dodatkowego przedrostka. Najczęściej zapisuje się go razem z resztą wyrazu, ale są przypadki, w których przedrostek łączy się z resztą wyrazu myślnikiem, jak w przypadku słów co-worker, czyli współpracownik, czy też ex-wife, czyli była żona. Niestety nie ma określonej zasady, kiedy w jaki sposób zapisujemy przedrostki, dlatego trzeba zapamiętać wyjątki zapisywane z myślnikiem.

Dodanie przed wyrazem przedrostka może w różny sposób zmieniać znaczenie danego słowa, ale najczęściej odwraca jego znaczenie lub zmienia jego wydźwięk z pozytywnego na negatywny. W ostatnim akapicie podajemy przykłady zastosowania przedrostków.

Przyrostki

Przyrostki, czyli części wyrazu, które jakby przyrosły do wyrazu bazowego, dodajemy na jego końcu. Dodanie przyrostka zmienia część mowy. Dodanie różnych przyrostków do słowa może dane słowo zmienić w czasownik, rzeczownik, przymiotnik albo przysłówek.

• Przyrostki tworzące czasownik: -en, -ify, -ate, -ize, -ise;
• Przyrostki tworzące rzeczownik:  -al, -age, -ence, -ance, -dom, -er, -ee, -or, -hood, -ist, -ity, -ion, -ism, -ness,  -ment, – ry-, ship, -sion, -tion, -th, -ty, -xion;
• Przyrostki tworzące przymiotnik: -able, -ant, -al, -ary, -es, -ene, -ful, -ic, -i, -ish, -ivs, -ible, -ian, -less, -ly, -ous, -y;
• Przyrostki tworzące przysłówek: -ly, -ward, -wise.

Konwersja wyrazów

Nowe wyrazy w języku angielskim mogą też powstawać poprzez modyfikację już istniejących wyrazów. Można to zrobić przykładowo poprzez zmianę rzeczownika na czasownik. Najczęściej robi się to poprzez dodanie przed wyrazem słowa „to” –  przykładowo „text”, czyli wiadomość sms, zamieniamy na „to text”, co już oznacza wymienianie takich wiadomości. Tak samo działa to w drugą stronę i czasownik może zmienić się w rzeczownik. Możliwa, ale znacznie rzadziej pojawiająca się konwersja wyrazów polega na zmianie innych części mowy.

Wyrazy złożone

Ostatnim sposobem na stworzenie nowego wyrazu w języku angielskim jest połączenie już istniejących słów i nadanie im przez to nowego znaczenia. Na przykład połączenie słów „ball” (piłka) i „foot” (stopa) dało nazwę dyscypliny sportowej, jaką jest „football” (piłka nożna).

Słowotwórstwo – przykłady

Czym byłby nasz poradnik, gdybyśmy skupili się wyłącznie na opisaniu zasad? Musimy więc odpowiedzieć na potrzebę wynikającą z najczęściej wyszukiwanej frazy, czyli słowotwórstwo angielskie – słówka, i podać przykłady wyrazów powstałych zarówno poprzez dodanie przedrostka lub przyrostka, jak i poprzez połączenie dwóch słów czy zmodyfikowanie już istniejącego słowa.

Przykłady słów stworzonych poprzez dodanie przedrostka

• a – moral (moralny) -> amoral (niemoralny)
• anti – hero (bohater) -> antihero (antybohater)
• de – active (aktywny) -> deactive (nieaktywny)
• extra – ordinary (zwyczajny) -> extraordinary (nadzwyczajny)

Przykłady słów stworzonych poprzez dodanie przyrostka

• free (wolny) – dom -> freedom (wolność)
• cartoon (kreskówka) – ist -> cartoonist (rysownik kreskówek)
• happy (szczęśliwy) – ness -> happyness (szczęście)
• friend (przyjaciel) – ship -> friendship (przyjaźń)

Przykłady słów stworzonych poprzez konwersję wyrazów

• fool (głupiec) -> to fool (oszukiwać)
• ship (statek) -> to ship (wysyłać)
• microwave (mikrofalówka) -> to microwave (podgrzewać)
• text (wiadomość sms) -> to text (wysyłać wiadomości sms)

Przykłady słów stworzonych poprzez połączenie

• hand (ręka) + bag (torebka) -> handbag (torebka)
• green (zielony) + house (dom) -> greenhouse (szklarnia)
• snow (śnieg) + ball (piłka) -> snowball (śnieżka)
• hot (gorący) + dog (pies) -> hot dog

Oczywiście podane przykłady to tylko kropla w morzu słów w języku angielskim tworzonych poprzez modyfikowanie już istniejących słów. Mamy jednak nadzieję, że nasz artykuł pomógł Ci w zrozumieniu tej części lingwistyki.