“Relative Clauses” Nedir, Ne İşe Yarar ve Nasıl Kullanılır?

Kelime anlamı olarak baktığımızda“relative” sözcüğü “akraba” olarak karşımıza çıkar. Cümle içinde zarf olarak kullanılırken “-ly” ekiyle birlikte “ilgili, alakalı” anlamlarına da ulaşabiliriz. “Clause” ise “cümle, yan cümle” anlamı taşır. Bu iki kelime birleşince “relative clause” ifadesinin tam karşılığına Türkçe dil bilgisi bakımından “sıfat cümleciği” veya “ilgi cümleciği” diyebiliriz.

Bir kişi ya da nesne hakkında daha fazla bilgi vermek veya tanımlamak isterken en çok kullanılan“who”, “which” ve “that” ile iki cümleyi birbirine bağlayabiliriz. Bunlara ise “relatirve ponoun” adı verilir.

“Who”, “Which” ve “That”in Kullanım Alanları ve Relative Clause Örnekleri

“Relative clauses nedir?” sorusunu yukarda cevapladık. Şimdi de en yaygın üç “relative pronoun”ın hangi alanlarda kullanıldığına bakalım.

Who: Bir kişiyi tanımlarken veya hakkında ekstra bilgi vermek istediğimizde kullanırız.

Which: Bir hayvanı veya nesneyi tanımlarken veya hakkında ekstra bilgi vermek istediğimizde kullanırız.

That: Bir kişiyi, nesneyi veya hayvanı tanımlarken ya da hakkında ekstra bilgi vermek istediğimizde kullanırız.

Şimdi bu kelimeleri daha yakından inceleyelim ve relative clause örnekleriyle açıklayarak günlük hayatta nasıl kullanıldıklarına bakalım.

Who

“Who” Türkçede “kim” anlamına gelir. “Who”, ilişkilendirilecek olan iki cümlecik içindeki ismi tanımlar. Öncesinde kesinlikle bir isim gelmesi gerekir.

Who ile İlgili Örnekler

Örnek:

The kid who has yellow jacket is my son.
(Sarı ceketli çocuk benim oğlum).

Bu örnekte “Kim benim oğlumdur?” sorusuna verilen cevapta “Sarı ceketli çocuk” özne konumundadır. Görüldüğü gibi kendisinden önce bir isim olan “kid” kelimesi gelmiştir ve onu tanımlamıştır.

Örnek:

My wife who is drinking tea is talking with her friend.
(Çay içen karım arkadaşıyla konuşuyor.)

Burada “My wife is drinking tea” ve “My wise is talking with her friend” cümleleri birleştirilmiştir. “Who” kelimesi, bir isim olan “my wife”ı nitelemektedir.

Örnek:

Can he invite the girl, who is his friend from school, to his party?
(O, okuldan arkadaşı olan kızı partisine davet edebilir mi?)

Bu örnekte “who”dan sonraki kısımda, “davet edilmek istenen kızın, davet edecek kişinin okuldan arkadaşı olduğu” ek bilgisi verilmektedir.

Örnek:

I should visit my grandfather who took care of me for years.
(Benimle yıllarca ilgilenen büyükbabamı ziyaret etmeliyim).

Bu örnekte yine büyükbaba hakkında ekstra bilgi verilmektedir. “Hangi büyükbaba?” sorusunun cevabı “Benimle yıllarca ilgilenen” ifadesidir.

Which

“Which”in Türkçe kelime karşılığı “hangi”dir. “Which”, ilişkilendirilecek olan iki cümlecik içindeki nesne veya hayvanı tanımlar. Kendisinden önce mutlaka bir nesne veya hayvan gelir. Cümle yapısı “who” ile aynıdır.

Which ile İlgili Örnekler

Örnek:

She rides a motorcycle which can go very fast.
(O çok hızlı gidebilen bir motosiklet kullanıyor.)

Buradaki özne “O”dur. Görüldüğü gibi “which”, nesne olan “motorcycle” kelimesinden önce gelmiş ve onu “çok hızlı gidebilen” olarak tanımlamıştır.

Örnek:

I bought the laptop which you suggested yesterday.
(Dün tavsiye ettiğin dizüstü bilgisayarı satın aldım).

“Hangi dizüstü bilgisayar?” sorusuna “tavsiye ettiğin” cevabını “which” “relative pronoun”u sağlamıştır.

Örnek:

My father’s pencil, which is yellow, is made of steel.
(Babamın sarı kalemi çelikten yapılmıştır).

Görüldüğü gibi “which”, cansız bir nesneden sonra gelmiştir ve onu nitelemiştir. “Hangi kalem?” sorusuna “sarı kalem” olarak cevap vermektedir.

Defining ve Non-Defining Relative Clauses

“That” relative pronoun’u ile ilgili örneklere geçmeden önce, “that”i doğru yerde kullanabilmek için şu iki kavramı bilmek gerekir: defining relative clauses (tanımlayan ilgi cümlecikleri) ve non-defining relative clauses (tanımlamayan ilgi cümlecikleri). Eğer “that” ten önce “,” veya “on”, “at”, “in” gibi bir preposition gelmişse “that” kullanılmaz.

Defining Relative Clauses (Tanımlayan İlgi Cümlecikleri)

Bir nesne veya özneyi nitelemek için kullanılır. Bu cümleciklerde “,” kullanılmaz ve ilgili relative clause çıkarılırsa cümlenin anlamı bozulur.

Örnek:

The train that/which is carrying metal is black.
(Metal taşıyan tren siyah.)

“Hangi tren?” sorusunun cevaplanması için “that” veya “which” kelimesinin kullanılması zorunludur ve bu kelime çıkarılırsa anlam bozulacaktır. Bu yüzden bu bir “defining relative clause”dur.

Non-Defining Relative Clauses (Tanımlamayan İlgi Cümlecikleri)

Cümle içinde ilgili nesne veya özne hakkında fazladan bilgi vermek için kullanılan bir yapıdır. Virgül (,) kullanılır ve çıkarıldığında anlam bütünlüğü bozulmaz.

Örnek:

My teacher, who has graduated from Hacettepe University, is a good person.
(Hacettepe Üniversitesinden mezun olmuş olan öğretmenim iyi bir insandır).

Bu örnekte, cümleyi kuran kişinin öğretmeninin iyi bir insan olduğu anlatılmaktadır. Onun hangi üniversiteden mezun olduğu ek bir bilgidir ve bu bilgi çıkarıldığında cümlenin anlamı bozulmaz. Bu yüzden burada “that” kullanılmaz.

That

“That”, hem “who” hem de “which” yerine kullanılabildiği için relative clauses konusunun joker relative pronoun’u olarak düşünülebilir. Yani “that” hem insanları hem de nesne ve hayvanları tanımlayan iki cümleciği birleştirirken kullanılabilir.

That ile İlgili Örnekler

Örnek:

This is the book that/which I want to buy.
(Bu benim almak istediğim kitap.)

Görüldüğü gibi “that”ten önce herhangi bir preposition veya “,” gelmemiştir. “Hangi kitap?” sorusuna cevap verebilmek için de zorunlu bir ögedir. Bu yüzden burada “that” kullanılabilir.

Örnek:

This is the salary that/which you deserve for this month.
(Bu ay hak ettiğin maaş bu.)

Örnek:

I am a kind of man that/who brings people together.
(Ben insanları bir araya getiren biriyim.)